آیا واقعا اینترنت استارلینک غیر قابل فیلتر است؟ - وبلاگ مرکزی

به گزارش وبلاگ مرکزی، این روزها بحث درباره اینترنت ماهواره ای استارلینک بالا گرفته است و مطالب زیادی درباره آن می شنویم و می خوانیم.

یکی از دلایل آن، طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی است. کاربران اینترنت در ایران می خواهند بدانند اگر واقعا شبکه های اجتماعی و بسیاری از پلتفرم های خارجی مانند گوگل جیمیل فیلتر شده و در دسترس نبودند؛ آیا می توانند از اینترنت استارلینک به اسم یک اتصال جایگزین استفاده نمایند یا خیر!

در روزهای گذشته، شایعات زیادی در رسانه ها منتشر شد مبنی بر اینکه اکنون اینترنت استارلینک در بعضی شهرها مانند تهران و کرج پوشش دهی دارد و کاربران می توانند وارد سایت استارلینک شده و برای دریافت سرویس ثبت نام نمایند. حتی این طور وانمود شد که تجهیزات اینترنت استارلینک وارد کشور شده و به فروش می رسد. همه این صحبت ها و شایعات از اساس اشتباه و فقط یک موج سواری روی تنش اینترنتی ایران و احساسات کاربران بود.

اینترنت استارلینک هنوز به طور کامل کل کشور ایران را پوشش دهی ماهواره ای ننموده است و هیچ سرویسی در هیچ نقطه ای ارائه نمی دهد. بارها هم از سوی مدیران استارلینک و حتی خود ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس ایکس اعلام شده که ارائه هرگونه سرویس در کشوری منوط به کسب اجازه از رگولاتوری آن کشور و دریافت مجوزهای لازم و بستن قرارداد سطح همکاری و برطرف مسایل دیگر است.

چالش های ورود اینترنت استارلینک به ایران

استارلینک بدون بستن قرارداد با متولیان فرکانس و رگولاتوری یک کشور، به کاربران آن کشور هیچ گونه سرویسی ارائه نمی نماید. با توجه به تحریم های ایالات متحده بر ضد ایران، بسیار بعید است که شرکت استارلینک اجازه پیدا کند در ایران سرویس اینترنت ماهواره ای بدهد.

از سوی دیگر هم مقامات ایرانی اظهار کردند که ارائه سرویس اینترنت ماهواره ای از سوی هر شرکتی در این کشور، نیازمند کسب مجوزهای ضروری است؛ پس آن ها هم باید با استارلینک به توافق برسند.

ایران کشور پیچیده ای از نظر مناسبات سیاسی است و به راحتی نمی توان درباره آینده اینترنت استارلینک صحبت کرد. اینکه در آینده پای استارلینک به ایران باز می گردد یا خیر، پرسش بسیار سختی است.

اما در این مطلب، می خواهیم سناریویی را آنالیز کنیم که مقامات ایرانی اجازه ورود اینترنت استارلینک به کشور را ندهند ولی خود استارلینک بخواهد به کاربران ایرانی سرویس بدهد و مسئله ای نداشته باشد. تجهیزات این اینترنت ماهواره ای به صورت غیرقانونی وارد کشور شده و کاربران بتوانند با نصب دیش ماهواره و اتصال به روتر بی سیم و ثبت نام سرویس، به ماهواره های اسپیس ایکس متصل شوند.

آیا در این شرایط، اینترنت استارلینک یا دیش ماهواره ای آن قابل ردگیری و بلوکه شدن است؟ آیا ایران یا هر کشور دیگری می تواند سیگنال های استارلینک را مختل و مخدوش کند تا هیچ گونه ارتباطی برقرار نگردد؟ آیا می توان روی سیگنال های استارلینک پارازیت و نویز انداخت؟

در بسیاری از سایت ها و رسانه ها از اینترنت های ماهواره ای به اسم اینترنت بدون فیلتر یا اینترنت غیر قابل فیلتر یاد می گردد و آن ها را پایانی بر فیلترینگ اینترنت می دانند. گفته می گردد ماهواره ها می توانند فیلترینگ را دور زده و دیگر اجازه ندهند در هیچ نقطه ای از دنیا اینترنت محدود و مسدود گردد.

این بحثی داغ و جنجالی در میان کاربران و کارشناسان اینترنت و فناوری اطلاعات و مخابرات است. فناوری اینترنت استارلینک یک فناوری نوظهور و تازه است که نیازمند کالبدشکافی و تحقیق زیاد درباره آن و استفاده از نزدیک و عملی و تست انواع فناوری های دیگر در کنار یا ادغامی با آن است. به همین علت، نظرات و دیدگاه های زیاد و متفاوتی درباره قابلیت بلوکه سازی اینترنت استارلینک مطرح است.

ابتدا چند نظریه و نقل قول مهم را مرور می کنیم:

نظر وزیر ارتباطات

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران درباره آینده اینترنت ماهواره ای در ایران و امکان محدودسازی آن گفت: پاسخ ساده نیست

او شرح داد: در ماهواره های مدار LEO امکان محدودسازی پوشش فرکانسی بر فضای کشورها وجود ندارد. حتی برای ماهواره های GEO هم که موقعیت آنها ثابت است، نمی توان به دور کشورها دیوار کشید.

در هر حال ماهواره ها از فراز کشور ما هم عبور می نمایند و پوشش هم ایجاد می گردد. بنابراین این امکان که مقرراتی وضع گردد که سیگنال در کشوری فعال نباشد وجود ندارد.

آذری جهرمی اشاره به مسایل مجوزی و حقوقی هم می نماید و می گوید: آنچه به لحاظ مقرراتی مطرح می گردد، اجازه فعالیت رسمی و مجاز تجاری به این شرکتها در کشورهای مختلف یا به اصطلاح مقررات ایستگاههای زمینی است. کشور ما هم در این زمینه مقررات و ضوابطی دارد و البته تحریمهای آمریکا هم مانع فعالیت تجاری این شرکتها برای کاربران ایرانی است.

آن طور که از صحبت های وزیر ارتباطات استنباط می گردد؛ مسدودسازی و محدودسازی سیگنال های استارلینک امکان پذیر نیست؛ حداقل با این فناوری های فعلی برای دولت ایران و دولت های دیگر میسر نیست.

نظر کارشناسان

بسیاری از کارشناسان در ایران و دنیا، اعتقاد دارند اینترنت استارلینک فیلترنشدنی است. تعداد زیاد ماهواره های اسپیس ایکس در بالای جو زمین مانع از هدف قرار گرفتن همه آن ها با دستگاه های کنونی فرستنده پارازیت می شوند.

میزان کوچک 70 سانتی متری دیش این سرویس اینترنت ماهواره ای هم باعث می گردد عملا ارسال پارازیت روی ماهواره های اینترنتی غیرممکن باشد.

هر دیش از غرب تا شرق و به میزان 10 سانتی متر به یک ماهواره اینترنتی در بالای جو زمین وصل می گردد؛ یعنی هر دیش می تواند سه لینک ماهواره ای برقرار کند. استارلینک در این دیش های ماهواره ای از فناوری استفاده نموده است که به طور هوشمند چرخیده و قوی ترین سیگنال از میان سه سیگنال ماهواره ای موجود را تشخیص داده و روی آن برای برقراری یک ارتباط تمرکز می نماید.

وقتی دیش برای فاصله کمی جابه جا می گردد؛ مثلا یک متر یا کمتر، باز هم دیش سعی می نماید سه ماهواره اینترنتی دیگر را کاوش نموده و به قوی ترین لینک وصل گردد. استارلینک می گوید با پرتاب کامل همه ماهواره ها به بالای مدار زمین، در آینده هر دیش می تواند تا 10 لینک را شناسایی و از میان آن ها قوی ترین سیگنال را برای ارتباط اینترنتی و تبادل داده انتخاب کند.

بنابراین، به راحتی نمی توان اتصال های دیش های ماهواره ای استارلینک را یافته و روی آن ها پارازیت انداخت. فعلا هیچ فناوری یا دستگاهی برای ممانعت از رسیدن سیگنال های دیش های استارلینک وجود ندارد.

به گفته کارشناسان و همین طور مهندسان اسپیس ایکس، تنها چیزی که در اینترنت استارلینک قابل شناسایی است؛ فعالیت اینترنتی کاربر استارلینک است؛ چون دیش به یک روتر بی سیم وصل شده و روتر باید اینترنت را به وسیله وای فای در اختیار کاربر قرار دهد.

نظر سایت رددیت

کاربری در سایت رددیت این پرسش را مطرح نموده است که آیا اینترنت استارلینک قابل بلوکه شدن هست یا خیر؟

کاربران زیادی به این پرسش پاسخ دادند و همگی تقریبا هم عقیده بودند که اینترنت استارلینک از نظر فیزیکی قابل مسدود شدن نیست ولی این بحث با مجوز دادن به فعالیت استارلینک در کشورهای مختلف و ارائه مجوزهای استفاده از فرکانس های رادیویی فرق دارد.

ممکن است بعضی کشورها اجازه فعالیت فرکانسی به استارلینک را ندهند تا به طور خود به خود، دسترسی به اینترنت استارلینک برای کاربران آن کشور غیرممکن باشد.

شرکت اسپیس ایکس بارها تاکید نموده است که در صورتی به کاربران یک کشور سرویس اینترنت ارائه می دهد که پیروز به اخذ مجوزهای لازم برای استفاده از فرکانس های رادیویی شده باشد.

یعنی کاربران ایرانی پیش از اینکه نگران فیلترینگ اینترنت استارلینک باشد؛ باید فعلا نگران همکاری و تفاهم مقامات ایرانی با شرکت استارلینک و برعکس، علاقه مندی استارلینک برای همکاری با ایران باشند.

به این شرایط، باید هزینه های اینترنت استارلینک و خرید تجهیزات و نصب آن ها و نحوه پرداخت هزینه ها را هم اضافه کنید. این مسایل بیشتر از بلوکه سازی اینترنت استارلینک، مانعی برای عدم دستیابی به اینترنت ماهواره ای هستند.

حرف آخر: پیچیده و غیرقابل پیش بینی

بخواهیم نظرات و دیدگاه های مختلف اشاره شده در بالا را جمع بندی کنیم؛ باید گفت فعلا مسدودسازی فیزیکی اینترنت استارلینک غیرممکن است.

اما نباشد فراموش کرد که فناوری همواره رو به جلو حرکت نموده و انسان ها می توانند روی دست یکدیگر بلند شوند و فناوری بهتر خلق نمایند. دور از انتظار نیست که در سال های آینده، سیستم های فیلترینگ اینترنت های ماهواره ای و به ویژه اینترنت استارلینک روانه بازار شوند و بگردد به راحتی دیش های اینترنتی را از کار انداخت.

اما برای کاربران ایرانی، نگرانی های بسیار بیشتر و مقدماتی تری نسبت به فیلترینگ استارلینک وجود دارد که به بعضی از آن ها اشاره شد.

در ابتدا، باید شرکت استارلینک مجوز ارائه سرویس اینترنت به کاربران ایرانی را از دولت ایالات متحده کسب کند که با توجه به تحریم های سخت و زیاد امریکا بر ضد ایران، تقریبا نشدنی است.

در گام دوم، استارلینک باید با مقامات ایرانی برای ارائه سرویس به تفاهم برسد و مجوز فعالیت های فرکانسی در داخل کشور را کسب کند.

در گام سوم، مقامات ایرانی و رگولاتوری باید اجازه دهند اینترنت استارلینک در ایران فعالیت داشته باشد و مسیری برای چگونگی فعالیت آن باز نمایند تا کاربران بتوانند تجهیزات لازم را خریداری و سرویس دریافت نمایند.

بحث دسترسی به تجهیزات اینترنت استارلینک و پرداخت هزینه های آن هم مطرح است. همین طور، هزینه های استفاده از اینترنت استارلینک بسیار بالا است و هر کاربر ایرانی نمی تواند این هزینه های نزدیک به 15 میلیون تومانی را پرداخت کند.

بنابراین، واقعا سخت و پیچیده است بخواهیم درباره آینده اینترنت استارلینک در ایران صحبت کنیم و یک موضوع کاملا غیرقابل پیش بینی است. شاید هم همین غیرقابل پیش بینی بودن آن باعث این همه جذابیت و سروصدا و شور و هیجان شده است!