دست های ناتوان دنیا در ممانعت از حملات شیمیایی - وبلاگ مرکزی

به گزارش وبلاگ مرکزی، کنوانسیون منع تسلیحات شیمیایی که درسال 1997 امضا شد گام بزرگی در مهار این تسلیحات بود اما با توجه به سابقه استفاده از آن ها، به راحتی می توان گفت که دور زدن این پیمان کار چندان دشواری نیست. با اینکه روسیه و آمریکا مدعی هستند زرادخانه تسلیحات شیمیایی خود را نابود نموده اند، هنوز قابلیت فراوری تسلیحات شیمیایی جدیدی را دارند و برآورد هایی هم درباره مواد شیمیایی فوق قوی جدید وجود دارد.

به گزارش وبلاگ مرکزی، روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی به استفاده از تسلیحات شیمیایی در دنیا و نادیده دریافت معاهدات بین المللی برای منع استفاده از این تسلیحات پرداخته و نوشته است: تحریم های گسترده آمریکا علیه روسیه که هفته گذشته به خاطر ادعای اقدام مسکو برای مسموم کردن جاسوس دو جانبه سابق روس با عامل عصبی در سالزبری مطرح شد، به حفظ تاثیر جامعه بین المللی که در جلوگیری از استفاده تسلیحات شیمیایی مصمم و متحد است، یاری می نماید.

استفاده از چنین تسلیحاتی اما با گذشت 21 سال از زمانی که بیشتر کشورهای دنیا کنوانسیون بین المللی منع تسلیحات شیمیایی را امضا کردند - پیمانی که آنان را از فراوری، گسترش، ذخیره و استفاده از تسلیحات شیمیایی منع می کرد- با خطر عادی شدن روبه رو است.

کرملین دست داشتن در حمله ماه مارس علیه سرگئی اسکریپال، جاسوس دوجانبه سابق روس و دخترش یولیا را شدیدا تکذیب می نماید اما تاریخ و حقایق موجود نتیجه دیگری را ارائه می دهند. ابهام عمدی و توام با دروغ و فریب، طی این سال ها موضع علنی همه دولت ها را درباره تسلیحات شیمیایی تشکیل داده است.

اکثر کشورها پس از جنگ دنیای اول پروتکل ژنو را در سال 1925 امضا کردند؛ قانونی که آنان را به عدم استفاده از گازهای سمی متعهد کرد. این پروتکل از همان ابتدا به طور گسترده نادیده گرفته شد. اتحاد جماهیر شوروی و نازی های آلمان پیش از سال 1939 هر دو برای ساخت گاز سمی و عامل عصبی اقدام کردند. ایتالیای فاشیستی نیز در اتیوپی و لیبی از گاز خردل استفاده کرد. ژاپن هم در چین چنین کرد و سایر کشورها نیز به طور مخفیانه حق خود را برای استفاده از تسلیحات ممنوع تحت عنوان آخرین گزینه حفظ کردند. انگلیس در سال 1940 طرح استفاده از گاز خردل در سواحل خود را در صورت حمله هیتلر در نظر گرفت.

ساخت و آزمایش چنین تسلیحاتی تا بعد از سال 1945 ادامه یافت و آمریکا و انگلیس تمرکز خود را بر عوامل عصبی جدید همچون سارین، رایسین و وی ایکس گذاشتند که گاهی تجربه های کشنده ای بر روی انسان را در پی داشته است. اتحاد شوروی به استفاده از تسلیحات شیمیایی پس از سال 1979 در افغانستان متهم بود. در دهه های اخیر استفاده از این تسلیحات در ویتنام، رودزیا، آنگولا، در جنگ عراق علیه ایران، حمله صدام به نمودهای حلبچه و در نخستین جنگ خلیج فارس در سال 1991 گزارش شده است.

کنوانسیون منع تسلیحات شیمیایی که درسال 1997 به دست آمد، گام بزرگی در مهار این تسلیحات بود اما با توجه به سابقه استفاده از آن ها، به راحتی می توان فرض کرد که روسیه در دور زدن این پیمان تنها نیست. با اینکه روسیه و آمریکا مدعی هستند که زرادخانه تسلیحات شیمیایی خود را نابود نموده اند، هنوز قابلیت فراوری تسلیحات شیمیایی جدیدی را دارند و برآورد هایی هم درباره مواد شیمیایی فوق قوی جدیدی که از سارین و وی ایکس بسیار سمی تر هستند، وجود دارد.

سازمان منع تسلیحات شیمیایی ده ها گزارش از حملات شیمیایی در سوریه ثبت نموده است. در ماه ژانویه، رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه وقت آمریکا اظهار کرد، دولت ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه در نهایت مسئول قربانیان تسلیحات شیمیایی در سوریه است.

تیلرسون همچنین مسکو را به نقض توافق سال 2013 میان روسیه و آمریکا برای نابودی زرادخانه شیمیایی سوریه و نقض پیمان 1997 متهم نموده است. تحریم های اخیر نشانگر این نگرانی های ادامه دار و گسترده تر در مورد تسلیحات شیمیایی است و در حالی مطرح می شوند که نیروهای سوریه و روسیه آماده پس دریافت استان ادلب از دست شبه نظامیان هستند؛ استانی که میلیون ها پناهجو در آن پناه گرفته اند.

طبق گفته همیش د برتون گوردون، کارشناس تسلیحات شیمیایی، تاثیرگذاری تسلیحات شیمیایی در سوریه ممکن است استفاده از آن ها را در مناطق دیگر رواج دهد. او می گوید، شکست رهبران دنیا در توقف چنین حملاتی احتمال استفاده از تسلیحات شیمیایی را از سوی هر کشور مستبد، دیکتاتور و سرکش و همچنین از سوی تروریست ها بدون در پی داشتن مجازات افزایش داده است و ضروری است آنالیز فوری ای در مورد منشور سازمان منع تسلیحات شیمیایی صورت گیرد تا از جنایات و گسترش این تسلیحات جلوگیری گردد.

پیشنهاد انگلیس برای افزایش اختیارات سازمان منع تسلیحات شیمیایی که در ماه ژوئن مورد توافق نهاده شد، گامی مهم قلمداد شد اما نگرانی ها درخصوص گروه های تروریستی ای که معاهدات، آن ها را محدود نمی نماید و ممکن است برای دستیابی به قابلیت های شیمیایی اقدام نمایند، همچنان پابرجاست. گفته می گردد که داعش از این تسلیحات علیه نیروهای عراقی ، سوری و کرد استفاده نموده است.

بازدارندگی و پیشگیری مهم است و مجازات افراد مسئول نیز اهمیت دارد. دیده بان حقوق بشر در گزارشی که اوایل امسال میلادی منتشر شد، اظهار کرد، اقدامات بین المللی برای قرار دادن مجرمان تحت پیگرد قانونی نیز با شکست روبرو شده است.