فعالیت آتشفشان ها چگونه است؟ - وبلاگ مرکزی

به گزارش وبلاگ مرکزی، دانشمندان آتشفشان شناس با نمونه برداری از مواد مذاب آتشفشان فاگرادال افجال در ایسلند پیروز شدند فرآیندی را کشف نمایند که آن ها را به درک نحوه کار آتشفشان ها نزدیک می نماید.

از وبگاه سایِنس دِیلی (Science Daily)، هر خبری که به ما می رسد دیدگاهمان را درباره دنیای که در آن زندگی می کنیم تغییر نمی دهد؛ اما برای متیو جکسن (Matthew Jackson)، دانشمند دانشگاه کالیفرنیا، سانتاباربارا، در آمریکا و هزاران دانشمند آتشفشان شناس دیگر در سراسر دنیا، یک خبر از حقایقی مهم پرده برداشت.

جکسن و همکارانش در حین نمونه برداری از مواد مذاب (ماگما) آتشفشان فاگرادال افجال (Fagradalsfjall) در ایسلند، فرآیندی را کشف کردند که از همه فرآیند هایی که دانشمندان در دو دهه گذشته بر روی آن مطالعه نموده بودند، پویاتر است. آن ها از اینکه به کشف نحوه کار آتشفشان ها نزدیک شدند، هیجان زده اند.

در مارس 2021، آتشفشان فاگرادال افجال، واقع در جنوب غربی ایسلند فوران کرد. پنج هزار زمین لرزه با شدت چهار ریشتر و بیشتر رخ داد و بیشتر مردم ایسلند را نگران کرد. مواد مذاب غلغل می کردند و از سوراخی که در داخل زمین در منطقه نسبتاً خالی گِلدینگالادور (منطقه ای نزدیک ریکیاویک، مرکز ایسلند) بود، بیرون می پاشیدند.

دانشمندان و بازدیدنمایندگان به منطقه آتشفشانی هجوم بردند تا نوترین شکل پوسته زمین را ببینند. به لطف باد هایی که گاز های مضر را دور می کردند و به علت آهسته بودن جریان گدازه، دانشمندان توانستند به مقدار کافی نزدیک شوند تا از ابتدا از گدازه نمونه برداری نمایند.

زمین شناسان دانشگاه ایسلند در پی کشف این بودند که ماگما از چه عمقی از گوشته نشأت گرفته است، و قبل از فوران در چه فاصله ای از سطح ذخیره شده بود و قبل و در هنگام فوران در مخزن چه اتفاقی افتاده است. این سؤالات اساسی، در واقع بعضی از بزرگ ترین مسائل سر راه کسانی است که درباره آتشفشان ها مطالعه می نمایند؛ زیرا فوران ها پیش بینی شدنی نیستند، شرایط حاد و خطرناک است و بسیاری از آتشفشان های فعال دور و دسترسی ناپذیر هستند.

بیشتر بخوانید

در چند هفته اول، آنچه بالا آمد، نوعی ماگمای تهی شده بود که در مخزن، واقع در حدود 16 کیلومتری زیر سطح انباشته شده بود. اما در ماه آوریل، شواهد نشان داد که محفظه با مذاب هایی از نوع عمیق تر و غنی شده با ترکیبی متفاوت دوباره پُرمی گردد که از ناحیه ای متفاوت از ستون گوشته بالاآمده در زیر ایسلند نشأت می گرفت. این ماگمای نو دارای ترکیب شیمیایی کمتر اصلاح شده، با محتوای منیزیم بیشتر و نسبت بیشتری از گاز دی اکسیدکربن بود که نشان دهنده این بود که گاز های کمتری از این ماگمای عمیق تر خارج شده است. در ماه مه، ماگمایی که بر جریان غالب بود، نوع عمیق تر و غنی شده بود. به گفته دانشمندان این تغییرات سریع و شدید در ترکیب ماگما، قبلاً هرگز مشاهده نشده است.

جکسن می گوید: این تغییرات در ترکیب شاید زیاد هم نایاب نباشد، اما فرصت نمونه برداری از فوران ها در مراحل بسیار اولیه، یک اتفاق معمولی نیست؛ مثلاً نزدیک ترین فوران قبل از فوران آتشفشان فاگرادال افجال در سال 2021، مربوط به شبه جزیره جنوبی ایسلند است که هشت قرن پیش رخ داد. او احتمال می دهد که این فعالیت آتشفشانی نو علامت آغاز یک چرخه آتشفشانی احتمالی در جنوب غربی ایسلند باشد که قرن ها به طول بینجامد.

حاصل یافته های این دانشمندان در مجله طبیعت (Nature) منتشر شده است.

وبلاگ مرکزی فضای مجازی دریچه فناوری