انتقام پست مدرن لچاک (موزه بازی: Monkey Island 2) - وبلاگ مرکزی

به گزارش وبلاگ مرکزی، در آوریل 2022 ران گیلبرت (Ron Gilbert) بدون هیچ مقدمه ای در صفحه توییتر خود خاطرنشان کرد که دو سالی می شد در خفا در حال کار روی نسخه جدیدی از مجموعه جزیره میمون با عنوان بازگشت به جزیره میمون (Return to Monkey Island) بود و دیو گراسمن (Dave Grossman)، یکی دیگر از اعضای اصلی دو عنوان اول سری جزیره میمون هم در آن دخیل است و بازی قرار است در سال 2022 منتشر گردد.

این خبر بازتاب گسترده ای داشت و به بسیاری از هواداران جزیره میمون (من جمله خودم) یادآوری کرد که چقدر این مجموعه را دوست دارند و خبر انتشار عنوان تازهی در مجموعه همچنان می تواند برایشان هیجان انگیز باشد.

با این حال این خبر یک وجهه ناخوشایند برای شخص من داشت و آن هم این بود که این بازی قرار است دنباله ای مستقیم برای جزیره میمون 2: انتقام لچاک باشد و سه دنباله دیگر مجموعه یعنی:

• نفرین جزیره میمون (The Curse of Monkey Island)
• فرار از جزیره میمون (Escape from Monkey Island)
• حکایات جزیره میمون (Tales of Monkey Island)

در خط روایی آن به رسمیت شناخته نمی شوند، هرچند عناصری از آن ها (مثل موری، جمجمه سخنگو (Murray)) وام گرفته شده است.

بزرگ ترین مشکل من با این تصمیم این است که نادیده گرفتن این سه دنباله یک جور بی توجهی به زحمت سازندگانی است که روی آن ها کار نموده اند. این یکی از ترندهای ناخوشایند صنعت گیم، سینما و کمیک است که در آن یک نفر سال ها بعد تصمیم می گیرد کار شما را از روایت اصلی مجموعه (Canon) خارج کند و داستان اثرتان را رتکان (Retcon) کند. به عبارتی شما هرچقدر هم روی یک اثر خلاقیت به خرج دهید و برای آن داستان و شخصیت های مجذوب نماینده خلق کنید، هیچ تضمینی وجود ندارد که در آینده به رسمیت شناخته شود.

البته اگر اثر مربوطه خیلی ضعیف و کم هوادار باشد، این تصمیم تا حدی قابل درک است. ولی دنباله های جزیره میمون (خصوصاً نفرین جزیره میمون) همه بازی های عالی ای بودند و به روح اصلی جزیره میمون وفادار ماندند. این که ران گیلبرت، یکی از سازندگان اصلی جزیره میمون، تصمیم به این گرفته که نادیده یشان بگیرد، فرقی در ناخوشایند بودن قضیه ایجاد نمی نماید.

دومین مشکل من با این تصمیم به ذات خود مجموعه جزیره میمون برمی شود. جزیره میمون یک مجموعه چفت وبست دار نیست که تک تک عناصر آن از انسجام معنایی و مفهومی برخوردار باشند. جزیره میمون یک مجموعه کمدی دیوانه وار با کلی شخصیت عجیب غریب و عناصر ضد و نقیض (مثل وجود تکنولوژی مدرن در دنیای قرن 17-18 آن) است و هرکدام از بازی های مجموعه نیز عملاً داشتند داستان مستقل خود را تعریف می کردند و صرفاً یک سری اشارات ریز به بازی های قبلی مجموعه داشتند. بازگشت به جزیره میمون نیز می توانست به راحتی داستان مستقل خود را تعریف کند و کمترین ارتباط را با بازی های پیشین داشته باشد، ولی این که در بستر آن وانمود شده این بازی ها اصلاً وجود خارجی ندارند، انگار یک جور بی احترامی به آن ها و حرکتی برگرفته از ایگوی مولف گیلبرت است.

سومین مشکل من با این تصمیم این است که خاتمه جزیره میمون 2 به نوعی آوانگارد و مِتا (Meta) بود و هنوز که هنوز است، بین هواداران جزیره میمون بحث برانگیز است که آیا اصلاً خاتمه خوبی بود یا نه. برای همین نمی توان آن را به عنوان خاتمهی مقدس در نظر گرفت که بعد از 20 سال مجموعه حتماً باید از آن نقطه ادامه پیدا کند.

خبر انتشار یک بازی تازه در مجموعه جزیره میمون و اعلام این که این بازی قرار است دنباله ای مستقیم برای جزیره میمون 2 باشد، باعث شد که دوباره یاد این بازی و خصوصاً خاتمه آن بیفتیم و مروری روی آن داشته باشیم.

اولین چیزی که درباره بازی به فکر می رسد این است که جزیره میمون 2 نسخه توسعه یافته جزیره میمون 1 است. برخلاف دنباله های بعدی مجموعه که هرکدام از لحاظ گیم پلی و گرافیک راه خود را رفتند و تفاوت بزرگی با بازی های قبلی داشتند، جزیره میمون 1 و 2 جز داستان شان تفاوت خاصی با هم ندارند. ولی همین تفاوت داستانی تفاوت عمیقی در تجربه دو بازی ایجاد می نماید.

جزیره میمون 1 یک داستان ماجراجویانه و بامزه در دنیای سارقان دریایی بود که خاتمهی استاندارد داشت: خاتمهی که در آن قهرمان دست پاچلفتی، ولی دوست داشتنی قصه به عشقش می رسد و شرور اصلی را شکست می دهد.

جزیره میمون 2 هم تقریباً تا بخش خاتمهی اش این جو سبک سرانه و بامزه را حفظ کرد، ولی بخش خاتمهی بازی وارد فازی تاریک، عجیب و روان شناسانه می شود که بسیار از جو معمول جزیره میمون دور است.

همان طور که جزیره میمون 1 پیرنگی کلی داشت که در طی آن گایبراش تریپوود (Guybrush Threepwood) می خواست به یک سارق دریایی قدرتمند تبدیل شود، جزیره میمون 2 هم پیرنگی کلی دارد که در آن گایبراش سعی دارد گنجی بزرگ به نام بیگ ووپ (Big Whoop) را پیدا کند.

کلیت بازی حول محور سفر گایبراش بین جزیره های مختلف و دیدار با اشخاص مختلف است تا در راستای رسیدن به بیگ ووپ به او یاری نمایند. این وسط لچاک (LeChuck)، شرور اصلی قصه که دوباره در قالب یک زامبی به زندگی برگشته، می خواهد بابت شکست خوردن از گایبراش در بازی قبلی از او انتقام بگیرد.

*در ادامه مطلب خطر لو رفتن خاتمه جزیره میمون 2 وجود دارد*

تقریباً 90 درصد بازی حول محور کوشش گایبراش برای پیدا کردن بیگ ووپ می چرخد، ولی در آن 10 درصد نهایی ناگهان بازی صد و هشتاد درجه تغییر راستا می دهد. گایبراش در راستا پیدا کردن بیگ ووپ به تشیکلاتی زیرزمینی سقوط می نماید و در آنجا لچاک ظاهر می شود و در صحنه ای که ارجاعی مستقیم به صحنه معروف اپیزود 5 جنگ ستارگان است، لچاک به گایبراش می گوید که برادر اوست. در بخش خاتمهی بازی می فهمیم که پیدا کردن بیگ ووپ نخود سیاه (Red Herring) بوده و پیدا شدن یا نشدن آن اهمیتی ندارد.

پس از این که لچاک با عروسک وودوی گایبراش او را شکنجه می دهد (طبق باور یک سری از قبایل آفریقا، با استفاده از عروسک وودویی که از یک شخص ساخته شده، می توان به او آسیب فیزیکی رساند)، گایبراش پیروز می شود در آخرین پازل بازی یک عروسک وودو از لچاک سرهم کند و با آن لچاک را قطع عضو کند.

اما ناگهان در پیچش داستانی عجیبی لچاک به گایبراش التماس می نماید تا نقاب را از روی چهره اش بردارد. پس از این که گایبراش این کار را انجام می دهد، می بینیم که او برادر او چاکی (Chuckie) است. سپس یک نظافت چی وارد اتاق می شود و می گوید که بچه ها حق ندارند وارد این اتاق شوند. دو برادر پس از خارج شدن از اتاق به شکل دو کودک وارد شهربازی ای مدرن به نام بیگ ووپ می شوند و در آنجا همراه با پدر و مادر خود از صحنه خارج می شوند. قبل از خارج شدن چاکی را می بینیم که چشم هایش با حالتی شیطانی برق می زند. در آخرین صحنه بازی الین (Elaine)، معشوقه گایبراش را می بینم که از خودش می پرسد آیا لچاک گایبراش را نفرین نموده است؟

اگر بخواهیم خاتمه جزیره میمون 2 را مستقل از بازی های بعدی مجموعه تفسیر کنیم (و این کار منطقی است، چون بازی های بعدی را تیم های دیگری ساختند)، باید با این حقیقت روبرو شویم که این از همان تیپ خاتمه های بدنام همه چیز خواب و رویا بود است.

این خاتمه به طور ضمنی می گوید کل حوادثی که در جزیره میمون 1 و 2 اتفاق افتادند، حاصل خیال پردازی های یک پسربچه در عصر مدرن بودند که یک برادر بدجنس به نام چاکی دارد. این تفسیر خیلی چیزها را درباره بازی شرح می دهد، مثلاً این که چرا نام مکان های داخل بازی آنقدر بچگانه اند (مثل Scabb Island، Phat Island، Booty Island) و این که چرا گایبراش نوعی سادگی و معصومیتی بچه هاه دارد یا این که چرا تکنولوژی مدرن (مثل دستگاه فروش اتوماتیک و پمپ آب) در بازی وجود دارند.

اگر جزیره میمون 2 این گونه به خاتمه نمی رسید، می شد فرض را بر این گذاشت که جو بچه هاه و سبک سرانه جزیره میمون نوعی انتخاب زیباشناسانه از جانب سازندگان بازی است، ولی با این خاتمه این جو عمق معنایی به مراتب بیشتری پیدا می نماید. تفسیر جزیره میمون 1 و 2 به عنوان خیال پردازی های ماجراجویانه یک پسربچه تنها که احتمالاً یتیم بوده، به فرزندخواندگی پذیرفته شده و با برادر نانتنی اش رابطه خوبی ندارد، بسیار جالب است، ولی اگر شما هم مثل من دنیای جزیره میمون و شخصیت هایش را دوست داشته باشید، شاید این تفسیر برایتان ضدحال باشد، چون انگار هیچ کدام از اتفاق هایی که شاهدشان بودیم اهمیتی نداشتند و گایبراش، به عنوان یک سارق دریایی، وجود خارجی ندارد.

البته گیلبرت به این واقف بوده که چنین خاتمهی - اگر تفسیرناپذیر می بود - بیش ازحد جنجالی می شد، برای همین با گنجاندن دیالوگ الین پیرامون نفرین لچاک و برق زدن شیطانی چشم های چاکی تفسیر دیگری را از این خاتمه امکان پذیر نموده و آن هم این است که لچاک گایبراش را نفرین نموده، او را به دنیایی موازی برده که از قضا شبیه به نوعی شهربازی مدرن است و حال باید گایبراش خود را از آنجا نجات دهد. سازندگان نفرین جزیره میمون تفسیر دوم را به عنوان تفسیر رسمی پذیرفتند و در بازی شان سر و ته قضیه را یک جورهایی هم آوردند. ولی با این حال، سرنخ ها و جزئیاتی که تفسیر اول را تقویت می نمایند، بیشتر از آن هستند که بتوان آن را را به کل نادیده گرفت.

یکی از چالش برانگیزترین موارد نقد یک اثر موقعی پیش می آید که می بینید مولف یک حرکت خلاقانه، جسورانه و خارج از عرف انجام داده است، ولی این کار او مثل سطل آب سردی است که روی سر شما ریخته شده باشد. دل تان حس مثبتی به آن ندارد، ولی فکر تان می گوید که نبوغی در آن نهفته است. قضاوت چنین مواردی سخت است، خصوصاً وقتی می توانید از یک عالمه حرکت خلاقانه، جسورانه و خارج از عرف دیگر مثال بزنید که شما را سرشار از ذوق و هیجان نموده اند. خاتمه جزیره میمون 2 دقیقاً از همین نوع حرکت هاست و به همین دلیل من حسی ولرم نسبت به آن دارم.

ولی فارغ از بحث خاتمه بازی، بخش های دیگر بازی بی نقص اند: گرافیک، موسیقی، دیالوگ ها، طراحی پازل ها و از همه مهم تر طنز بازی. بازی پر از پازل های خلاقانه است که تنها راهکار کردن آن ها این است که فسفرهای مغزتان را با کودک درون تان پیوند بدهید. چون منطق خشک وخالی برای حل کردنشان جواب نمی دهد.

مثلاً یکی از به یادماندنی ترین پازل های بازی برای من به استن (Stan) مربوط می شود. او که بر اساس تیپ شخصیتی فروشنده خودروی دست دوم بنا شده، در این بازی از فروش کشتی های دست دوم به فروش تابوت های دست دوم رو آورده است و با همان ذوق و اشتیاق سابق سعی دارد آن ها را به شما بفروشد. برای حل کردن معمای مربوط به استن باید علاقه خود را به خرید تابوت نشان دهید و از او بخواهید که وارد یکی از تابوت هایش شود تا نشان دهد چقدر گرم و نرم و مناب است. پس از این که وارد تابوت شد، باید با میخ و چکش در آن را ببندید تا استن دیگر نتواند از داخل آن بیرون بیاید!

یکی دیگر از جنبه های جزیره میمون 2 که زیاد درباره آن صحبت نمی شود، جو آرامش بخش یا به اصطلاح Chill بازی است که از بازی اول به ارث برده است. رفت وآمد بین جزایر سرسبز و زیبای بازی، در حالی که موسیقی آرامش بخش و ماجراجویانه ای در پس زمینه پخش می شود و شما هم مشغول حل معماهای بازیگوشانه بازی هستید، مثل داروی ضدافسردگی عمل می نماید، دقیقاً مثل بازی اول.

فارغ از غرهایی که در این مطلب زده شد، به عنوان یکی از هواداران جزیره میمون و ران گیلبرت بی صبرانه منتظرم تا بازگشت جزیره میمون منتشر شود و دوباره به دنیای دوست داشتنی گایبراش تریپوود برگردم. شما هم اگر می خواهید برای انتشار بازگشت به جزیره میمون آماده شوید، بد نیست سری به جزیره میمون 2 بزنید. خوشبختانه برخلاف بازسازی (Special Edition) نسخه اول، در بازسازی نسخه دوم صداپیشگی را می توان روی گرافیک رترو نیز فعال کرد و برای گوش دادن به صداپیشگی عالی بازی نیازی نیست که گرافیک بازسازی شده را - که با وجود بهتر شدن نسبت به بازسازی جزیره میمون 1 همچنان در سطحی پایین تر از گرافیک اصلی بازی قرار گرفته است - به خود تحمیل کنید.